Bu hafta muhtemelen bir çok kişinin denk geldiği ve Cüneyt Özdemir’in Youtube kanalında yayınlanacak olan İkna programında Bitcoin ele alındı. Fragmandan izlediğimiz kadarıyla değerli Efe Bulduk güzel cevaplar vermiş olsa da ben de köşemden Orhan Kaya tarafından yöneltilen sorulara hap şeklinde cevaplar vermek istedim.
Sorulara geçmeden önce unutmamız gereken şeylerden biri konuklardan birinin son 150 yılda 14 kez resesyona girmiş bir ekonomik sistemi, diğerininse teknolojik çalışmaları dahi 28 yıl sürmüş ve yayına alındıktan sonra sadece 14 yıl geçmiş olan Bitcoin teknolojisini temsil ettiği. Bu 14 yıllık süreçte Bitcoin’in yüzbinlerce kat değer kazanmış olması dahi vereceğimiz cevapların yanında çok önemli değil. Çünkü Bitcoin teknolojisi finansal, teknolojik ve toplumsal olarak zaten yeterince sağlam motivasyonlara sahip ve bunu teknik altyapıyla destekliyor. Sorulara geçersek;
Her ne kadar Bitcoin’i altının çok daha gelişmiş bir değer saklama aracı görsek de altın ile kıyaslayabiliriz. Çünkü Bitcoin’in doğasında bir değer saklama aracı olması vardır. Sakladığı bu değerin gerçek dünyadaki karşılığını programdaki konuk gibi bazı kişilerin tahayyül edememesi henüz kullanım senaryolarının, teknolojiyi zor benimseyen grup için yeterince fazla olmamasından kaynaklanmaktadır. Fakat programda sunucunun da söze başlarken dediği gibi “Bitcoin’in gündemden düşmemesinin” sebebi de her geçen gün bu kullanım senaryolarının hızla artmasıdır. Burada soruyu soran kişinin tavrını 1995 yılında internete duyulan tavırdan çok farklı düşünemeyiz. Eğer web sitelerinin ilk günlerinde, internet ne işe yarıyor deseydik muhtemelen soruyu soran kişi, bunu bankacılıkta kullanabileceğiz demeyecekti. İnternet doğası gereği tıpkı bir tsunami gibi gelir ve tüm alanları dönüştürür. İki kez izlediğimiz dizinin ilk bölümünde bilgi paradigmasını değiştiren Web, ikinci bölümde değer gönderimini sosyal ağlar yoluyla değiştirdi, üçüncü bölümde ise finansal ekosistemin üstüne hızla geliyor. Bugün olanlar sadece doğum sancısı.
İstenilirse sınırsız olabilirdi. Tabi ki değerinin korunması için belli sınırlamalar var. Fakat siz virgülden sonrasına bakın. Neden 2 değil de 6 hane var. Çünkü 1 Satoshi’ye kadar küçük işlemleri dahi hayal edebileceğimiz programlanabilir dünyayı Bitcoin sunuyor. Bu da aslında finansal sistemi demokratikleştirip hayal gücümüzün sınırlarını zorluyor.
Bu biraz size bağlı. Örneğin yontma taş devrinden birini getirip eline kağıt banknot tutuştursaydık muhtemelen benzer bir soru sorardı. Sizin zamanın ruhunu algılarken yeterince teknolojik arkaplana sahip olmamanız teknolojiyi değersiz yapmaz, sizi bilgisiz yapar. Bitcoin, bugün trilyon dolarlar değerine ulaşan internet endüstrisindeki dijital varlıklar için bir değer saklama teknolojisidir. Bankacılık sisteminin cevap veremeyeceği kadar kompleks, bölünebilir, birleştirilebilir ve en önemlisi programlanabilir finansal akışı aracısız yapmak için ihtiyaç duyulan sanal evrenin Magna Carta’sı Satoshi’nin keşfidir. Üzmek istemem ama Magna Carta üzerinden çok sular akmış ve Bitcoin’in üzerine programlanabilir kripto varlıklar da geliştirilmiştir. Rivayet odur ki ilk programlanabilir kripto varlıklar bisküvi almak isteyen bir geliştiricinin kabul olmuş duasıdır. Her geçen gün bireylerin sahip olduğu fiziksel varlıklar sınırlanırken, dijital varlıklar üstel bir şekilde artmaktadır. Bir yandan ise platformlar merkeziyetsiz yapıya kavuştukça bu dijital varlıkların mülkiyeti, dolayısıyla değeri kullanıcılara geçmektedir. İşte bu dijital varlıkların yönetiminde, takasında Bitcoin başta olmak üzere bir çok teknoloji kullanılmaktadır. Bu sistemdeki arzın sınırlı olması nedeniyle değerin artabileceğini düşünen kişiler de bir yatırım aracı olarak da Bitcoin’i görebilmektedir.
En önemli soru da bu. Yeni okuma konumuz: Lightning Network teknolojisi. Bitcoin için gündeme getirilen gündelik alışverişlerde kullanım eleştirisine karşı kullanılanılan bir teknoloji. Lightning Network ağı üzerinden bisküvi ödemesi rahatlıkla yapılabiliyor ve bu işlem için neredeyse hiçbir ücret ödemeye de gerek kalmıyor. Bu arada diğer bir çok kripto varlıkla da bisküvi alabilirsiniz.
Görüldüğü gibi tekno-optimist bir felsefenin ürünü olan Bitcoin getirilen her eleştiriye teknolojik bir yanıtla cevap vermeyi amaçlayan adımlar atan, sahipsiz bir yaklaşım. Sahibi tüm insanlık.
Yazıyı bitirmeden önce Ayna’nın keşfi sonrasında 1885 yılından bir gazete kupürünü paylaşıyorum:
“Ayna keşfedildiğinde gösteriş doğdu. İnsanlar aynaya baktığı için kınandı ve günahkar olmakla suçlandı. Ama sonra ayna, kibir hakkındaki düşüncelerimizi tamamen değiştirdi ve hatta kendimize bakış açımızı sonsuza dek değiştirdi.”